Reconstructie barakken

 

Nadat de SS kamp Westerbork in het voorjaar van 1942 had overgenomen, werd het geschikt gemaakt voor een nieuwe functie: Judendurchgangslager. In de loop der tijd zouden er tal van barakken en andere gebouwen werden geplaatst. Het werd een metropool van hout.
Naast vooral woonbarakken waren dit gebouwen voor allerlei werkzaamheden, zoals de administratiebarak die ook gebruikt werd voor de cabaret- en toneeluitvoeringen. Er was een winkel, een kantine, een postkantoor en scholen. Er was een zeer uitge¬breid ziekenhuis. In de werkplaatsen werden onder meer schoenen, naaimachines, matrassen, kleding en borstels gemaakt. En in de demontage¬bedrijven werden vliegtuigwrakken, batterijen, kabels en apparaten uit elkaar gehaald. Uiteindelijk stonden er meer dan honderd bouwsels op een terrein van 500 m bij 500 m: een compleet dorp op de Drentse heide was verrezen.

In de oorlogsperiode hebben er 24 grote barakken gestaan. De afmetingen van deze barakken waren gemiddeld 84 meter lang en 10 meter breed. Wat nummering betreft zijn ze onder te verdelen in de vijftigers, zestigers, zeventigers en tachtigers.

Barakken 56 tot en met 64
Deze barakken die in eerste instantie als industriebarak dienst moesten doen werden gedurende een periode in 1943 als woonbarak gebruikt. Personen die direct op transport moesten werden ondergebracht in de barakken 55 tot en met 59. Eind augustus 1943 zijn de laatstgenoemde barakken tot industriebarakken veranderd. Begin 1944 zijn de barakken 60 tot en met 64 voor de industrie beschikbaar gekomen. De nummers 55, 56, 57 en 58 zijn in de jaren vijftig gesloopt en verkocht. De barakken 60 tot en met 64 werden in 1956 door een grote brand getroffen.

Barakken 65 tot en met 71
De nummers 65, 66 en 67 waren in gebruik als strafbarak, 68 tot en met 71 als woonbarak. De barakken 65 tot en met 69 zijn in 1948 door de Nederlandse Staatsmijnen aangekocht en in de jaren daarna in kleine stukken over tientallen locaties in Limburg verspreid. Barak 70 is in 1963 vanwege de slechte toestand ontruimd. Van barak 71 en 72 is niets bekend. Barak 73 is uiterlijk 1955 gesloopt.

Barakken 81 tot en met 85
Deze barakken hebben nog lange tijd in Schattenberg dienst gedaan. In die periode zijn ze behoorlijk verbouwd en gemoderniseerd. In de jaren zestig was de toestand dramatisch slecht. De nummers 83 en 84 zijn gesloopt tussen 1961 en 1965, de anderen na 1965.


Gedeeltelijke reconstructie van Barak 56

Reconstructie Barak 56
Ruim veertig jaar nadat de laatste barak in kamp Westerbork werd afgebroken, zijn originele barakdelen teruggeplaatst op hun oorspronkelijke plek. Het gaat om de terugplaatsing van delen van de originele Barak 56, die werd verkocht als landbouwschuur aan een boer in het Gelderse Zelhem. De plaatsing van de barak, met nieuwe constructie en fundamenten, is tegelijkertijd een proef om te onderzoeken hoe bewaard gebleven originele barakdelen het beste herplaatst en ontbrekende delen goed ingevuld kunnen worden op deze historische plek. In de toekomst zullen de originele barakdelen samen met gereconstrueerde silhouetten van barakken een indruk geven van het leven in een dichtbebouwd Durchgangslager Westerbork.