Voorgeschiedenis

Toen Adolf Hitler in 1933 in Duitsland aan de macht kwam, begon de jacht op politieke tegenstanders. Voor Joden werd het leven steeds moeilijker: stap voor stap werden zij geïsoleerd. Niet iedereen wachtte af. Steeds meer Joden vluchtten naar het buitenland. Na de Reichskristallnacht op 9 november 1938, de eerste openlijke vervolging van de Joden, kwam een grote stroom vluchtelingen naar Nederland.

De Nederlandse gastvrijheid liet te wensen over. Tot aan het begin van de oorlog werden 10.000 Joodse vluchtelingen toegelaten, anderen kwamen illegaal het land binnen. De Nederlandse regering was niet van plan om in de opvang van deze mensen te investeren; alle initiatieven waren afkomstig van particulieren. De vluchtelingen gingen van kamp naar kamp.Hun koffers moesten constant gepakt staan. De regering zag in dat het zo niet langer kon en meende de oplossing te zien in de bouw van een centraal vluchtelingenkamp op de Veluwe, in de omgeving van Elspeet. Hierop protesteerden omwonenden en de ANWB, maar doorslaggevend was het bezwaar van koningin Wilhelmina. Haar secretaris liet minister van Binnenlandse Zaken Van Boeyen weten dat een vluchtelingenkamp dicht bij paleis ‘t Loo de koninklijke goedkeuring niet kon wegdragen. Het kabinet richtte vervolgens de blik op Drenthe, waar aan de rand van de gemeente Westerbork een flinke lap onontgonnen grond lag. Eenzaam, wild en woest en ledig. Ideaal voor het Centraal Vluchtelingenkamp.