• De stichting - header
COLUMN: Liebe Guta

Het is niet meer dan een kopie van een beschadigde briefkaart, voor- en achterzijde. Deze is gedateerd op 15 juni 1943, in het Duits geschreven en verstuurd vanuit Arbeitslager Wlodowa in Polen. Het aantal briefkaarten dat uit deze regio bewaard is gebleven, is op een hand te tellen.
De briefkaart komt op een onbekende datum in kamp Westerbork aan.

‘Liebe Guta,
Heute habe ich die Gelegenheit dir zu schreiben. Und es freut mich sehr dass ich schreiben kann dass es mir gut geht. Wir arbeiten schwer, aber bekommen genügend und gut essen. Jaap und Bram Duitscher sind auch bei mir und auch Sie machen es gut. Ich hoffe dass es dir und deine Freunde auch gut geht und das ich sehr bald wieder etwas von dir höre (…).
Absender:
Izak de Lange, Arbeitslager Wlodowa, District Lublin.’

Izak is de zwager van Guta Lunsky. Via een Joods werkkamp is hij begin oktober 1942 in kamp Westerbork terecht gekomen. In Westerbork werd hij herenigd met zijn vrouw Chawa en zijn zoontje Joël, van nog geen vier maanden oud. Ze zijn vanuit de stad Groningen naar het kamp op de Drentse heide overgebracht.

Sobibor
Op 18 mei 1943 moest het jonge gezin hun barak verlaten. ’s Nachts waren hun namen voorgelezen. Ze gingen op zoek naar een plekje in een van de wagons. De bestemming was hun onbekend. Er gingen allerlei geruchten over een arbeidskamp in Riga of Lublin. De bestemming bleek uiteindelijk Sobibor te zijn. Drie dagen deden ze over de reis. Bij binnenkomst werd Izak gescheiden van zijn vrouw en kind. Zij liepen door. Hij moest met een kleine groep mannen en vrouwen wachten.

Bij het controleren van de database en de officiële overlijdensakten, blijkt het gezin 21 mei 1943, de dag van aankomst, als overlijdensdatum te hebben. Dit geldt ook voor de op de briefkaart genoemde Bram Duitscher, die in hetzelfde transport zat. Jaap kunnen we niet achterhalen. We hebben alleen een roepnaam van hem en geen achternaam.

Veel vragen
Uit deze briefkaart blijkt dus dat het verhaal van Izak de lange anders verliep: hij is niet op de dag van aankomst in de gaskamer van Sobibor vermoord. We weten niet wat er wel met Izak is gebeurd. Kwam hij terecht in het Wald Kommando, dat hout moest kappen voor de brandstofvoorziening van het kamp, of moest hij werken in Dorohusca, een buitenkamp waar turf werd gegraven? Hoe lang heeft hij het volgehouden? Zij die te zwak waren om verder te werken, werden alsnog naar de gaskamers gestuurd. Was hij nog in leven bij de opstand in Sobibor? Of is hij begin november 1943 in opdracht van Himmler met duizenden gevangenen tijdens Action Erntfest doodgeschoten? Het zijn veel vragen, waar we waarschijnlijk nooit een antwoord op zullen krijgen.

Palestina
De briefkaart is altijd door Guta bewaard. Het was het laatste levensteken van haar zwager en zijn gezin. Guta zelf behoorde tot de groep Palestina-pioniers. Ze kwam begin oktober 1942 in kamp Westerbork terecht. Ze had met haar ouders in april 1943 vrijwillig mee kunnen gaan op transport of met haar zus en zwager enkele weken later. Ze koos er echter voor in kamp Westerbork te blijven in de hoop dat haar Palestina-certificaat voldoende garantie bood voor uitwisseling naar Palestina.

Op 1 februari 1944 werd Guta op de trein naar Bergen-Belsen gezet. Vier maanden later behoorde zij tot de weinige gelukkigen die naar Palestina konden gaan om uitgewisseld te worden met ‘Duitse staatsburgers’.

Guido Abuys
Herinneringscentrum Kamp Westerbork

 

 

  • European Heritage Label
  • Unesco

Bezoek Kamp Westerbork

Klik hier voor meer informatie over vervoersmogelijkheden en de bereikbaarheid.
Logo van Herinneringscentrum Kamp Westerbork