Ook in 2025 is de laatste zondag van de maand gereserveerd voor een lezing door een ooggetuige: iemand die vertelt over de eigen ervaringen in de Tweede Wereldoorlog. Aanvang is om 13.30 uur, toegang is gratis met een ticket voor het Herinneringscentrum.
- Zondag 31 augustus: Joop Waterman
Joop Waterman (1943) is in kamp Westerbork geboren, vlak nadat zijn Joodse ouders uit Amsterdam daar aankomen. Het voeden van kleine Joop blijkt in het kamp een probleem: door de omstandigheden en stress komt moeders borstvoeding niet op gang, en dat is een serieus probleem. Hulp komt van mevrouw Vorst, de vrouw van de rabbijn: zij heeft kort daarvoor haar eigen kindje verloren, maar wél borstvoeding.
In januari 1944 wordt het gezin Waterman gedeporteerd naar concentratiekamp Bergen-Belsen. Anderhalf jaar lang overleven ze deze hel. Enkele dagen voor de bevrijding, als de geallieerden al dichtbij zijn, worden ze als ‘uitruil-Joden’ in een trein gepropt. Dit zogenaamde ‘Verloren Transport’ gaat met onbekende bestemming kriskras door Duitsland tussen de fronten door. Na een bizarre reis van twee weken wordt de trein door de Russen bevrijd bij het dorpje Tröbitz in Oost Duitsland.
Het opbouwen van een nieuw leven, met zoveel vermoorde familieleden, is niet eenvoudig. De impact van de oorlog is enorm. “Mijn vader accepteerde helemaal niets van niemand meer en sloeg er bij het minste van het geringste op los. Mijn broer en ik kregen deze agressie van huis uit mee”.
Inmiddels is Joop trotse vader en opa, en zijn hele leven betrokken bij Herinneringscentrum Kamp Westerbork, de plek waar hij geboren is. Joop: “Als een rode draad loopt dit kamp door mijn leven. Bij letterlijk alles waar men een officieel document voor nodig heeft, van paspoort tot rijbewijs, valt één onuitwisbaar ding altijd in het oog: geboren Westerbork, 17 augustus 1943”.
- Zondag 28 september: Philip Frank
Philip Frank (1943) groeit in Utrecht op als Flip Groot. Als hij 12 jaar oud is vertelt zijn moeder dat zij eigenlijk niet zijn echte moeder is, maar een pleegmoeder. En dat hij eigenlijk niet Flip Groot heet, maar Philip Frank. Plus dat dat meisje die twee klassen hoger op school zit zijn zus is. Philip snapt er niets van, het is allemaal erg verwarrend. Is hij nou Flip of Philip? En wie is die zogenaamde zus dan?
Het blijkt dat Philip de zoon is van het Joodse echtpaar Koosje en Abraham Frank, en broertje van zus Merlyn die dan al ruim 2 jaar oud is. Acht weken na zijn geboorte krijgen zijn ouders oproep om zich te melden in Kamp Westerbork. Op weg daarnaartoe, bij een tussenstop op station Utrecht, wordt Philip op het perron aan wildvreemden meegegeven. Dat blijken studenten uit het verzet te zijn, die hem vervolgens naar een onderduikadres brengen. De rest van de oorlog blijft hij daar wonen, als ware hij het kind van de familie Groot. Het blijkt dat zijn échte ouders in vernietigingskamp Sobibor zijn vergast.
Philip: “Ik realiseer me dat ik de oorlog heb overleefd, evenals mijn zus, dankzij de zeer grote moed van mijn biologische ouders, maar ook van mijn pleegouders, die mij hebben laten onderduiken, zodat ik nu dit verhaal kan doorvertellen…”
